Twierdza Osowiec

Twierdza Osowiec — twierdza z XIX w. położona nad Biebrzą, w okolicach Goniądza.

Znajduje się ona na terenie osady Osowiec-Twierdza, w powiecie monieckim, w województwie podlaskim. Leży na obszarze Biebrzańskiego Parku Narodowego, którego siedziba znajduje się właśnie na jej terenie.

Położona wśród biebrzańskich bagien twierdza pełniła ważną funkcję obronną i wielokrotnie powstrzymywała ataki nieprzyjaciela. W czasie I wojny światowej, była oblegana przez Niemców przez ponad 6 miesięcy, w czasie walk wojska niemieckie posłużyły się nawet gazami bojowymi (był to jeden z pierwszych przypadków użycia broni chemicznej na szeroką skalę). Mimo to, twierdza wytrzymała ataki i dopiero powszechny odwrót armii carskiej na innych odcinkach frontu zmusił Rosjan do jej opuszczenia. Była ona również ważnym punktem polskiej obrony w czasie kampanii wrześniowej, lecz tym razem Niemcy (pomni swoich doświadczeń z poprzedniej wojny) postanowili ją ominąć.

Obecnie trzy forty, spośród czterech, są dostępne do zwiedzania. Fort III jest położony na terenie wojskowym i wejście do niego jest surowo wzbronione. Fort I również należy do wojska, ale udostępniono go zwiedzającym, znajduje się tam Muzeum Twierdzy Osowiec. Poprzez teren Fortu IV biegnie ścieżka historyczno-przyrodnicza, natomiast Fort II jest wprawdzie dostępny dla turystów, lecz wejście tam jest bardzo niebezpieczne ze względu na fatalny stan techniczny budowli, zniszczonych w czasie wojny.

Największą osobliwością twierdzy są jednak... nietoperze. Te skrzydlate ssaki doskonale się czują w starych bunkrach, dzięki czemu twierdza jest jednym z największych skupisk nietoperzy w Polsce. Nie boją się nawet straszących w Osowcu duchów, takich jak Czarna Dama albo duch lejtnanta, który z miłości popełnił w twierdzy samobójstwo i ponoć do tej pory jego dusza straszy turystów.